تبادل
لینک هوشمند
يادگيري:تغييرنسبتاپايداردررفتار(توان رفتاري)براثرتجربه.
رفتار:هرواکنش وفعاليتي که قابل مشاهده واندازه گيري است و متضمن صرف انرژي باشد. عملکرد فرد رارفتارگويند.( سيف، 1379).
انواع رفتار
رفتارپاسخگر:درحضورمحرکي معين وبه طورخودکاروغيرارادي ازارگانيسم سرمي زند خاصيت انفعالي دارد.ازاين رو به آن رفتارپاسخگرگفته مي شود.
رفتارکنشگر: اين رفتاربيشترجنبه ارادي دارد وازسوي فرد صادرمي شود وبه همين جهت به آن رفتارکنشگريا رفتارفعال مي گويند. رفتارکنشگرازمحرکهايي که پس ازآن رخ مي دهند تاثيرمي پذيرد.
رفتارنهان: به رويدادهاي دروني وخصوصي فردگفته مي شود تا آن راازاعمال بيروني که رفتارآشکارنام گرفته است متمايزسازد.
رفتارکلامي و رفتارغيرکلامي نيزازانواع رفتاربه حساب مي آيد.( همان منبع)
روشهاي يادگيري
- الگوبرداري(توجه،به يادسپاري،بازآفريني وتوليد،انگيزش) مشاهده وتقويت جانشيني.
- تداعي وساخت محرک -پاسخ (افزايش حقوق براي افزايش کارآيي).
- تقويت وساخت پاسخ –محرک(کارايي وافزايش دادن حقوق).
- شناختي (بينش هدايت شده فردي باآزمايش وخطاي شناختي ).( همان منبع).
تغييررفتار:منظورازتغييررفتاراستفاده ازاصول وروشهاي روانشناسي يادگيري رفتاري با هدف اصلاح رفتاردانش آموزان است. اصطلاح دقيق تربه جاي تغييررفتار تحليل کاربردي رفتاراست. هدف عمده استفاده ازآنها درمدرسه هدايت دانش آموزان درجهت انجام رفتارهاي مطلوب تحصيلي واجتماعي و کاستن ازرفتار هاي نا مطلوب است.
مراحل تغييررفتار
- مشاهده دقيق رفتارموردنظروتعيين وضع موجود
- انتخاب وکاربست روش مناسب براي تغييررفتار
- وارسي دقيق نتايج به منظورحصول اطمينان ازاثربخشي روش موردنظر( همان منبع).
ابعادرفتار
-شکل ظاهري رفتار.يعني اينکه رفتاردرچه شکل يا صورتي رخ مي دهد. (دادزدن) - شدت يا نيروي رفتار. يعني اينکه رفتاربا چه شدت يا نيرويي رخ مي دهد.(صداي بلند)
- نرخ يا فراواني رفتار. يعني تعداد دفعات وقوع رفتار. (هرساعت)
- طول مدت رفتار. يعني زماني که انجام دادن يک کاريا دادن يک پاسخ به طول مي انجامد. (چندثانيه)
- دوره نهفتگي رفتار. يعني مدتي که به طول مي انجامد تا شخص انجام کاريا رفتاري راکه ازاو خواسته شده است شروع کند (يک ساعت)
- مکان يا موقعيت انجام رفتار. يعني جايي که رفتاردرآن رخ مي دهد. (پشت ميزکار).
اصول تقويت وتنبيه که براساس تناسب،تازگي وفوريت آن بايد باشد. ( همان منبع).
روشهاي تغييررفتار
- ايجادرفتارمطلوب: الگودهي، شکل دهي، زنجيره سازي
- نگهداري رفتارمطلوب: برنامه هاي تقويتي فاصله اي يا نسبي (ثابت يامتغير)
- افزايش رفتارمطلوب: تقويت مثبت ومنفي
- حذف رفتارنامطلوب: مثبت (تقويت تفکيکي رفتارديگر- رفتارناهمساز- رفتاربا نرخ کم)
منفي (خاموشي،محروم سازي،جريمه،جبران،تنبيه)( سيف، 1389).
رفتارناسازگار
برنامه تغييررفتارشامل
- تعيين رفتارآماج:رفتارمشکل آفرين =پرخاشگري
- تعريف عملياتي :روش اندازه گيري وتهيه ويژگيها وابعادرفتار
- هدف برنامه:رفتارنهايي مدنظرچيست؟
-انتخاب روش تغييررفتار
الف) افزايش يانيرومندکردن رفتارضعيف
ب) گسترش رفتاربه موقعيت تازه
ج) محدودکردن به جاي ويژه
د) ايجادياشکل دادن رفتارتازه
ه) نگهداشتن رفتارداراي احتمال ضعيف شدن(درس خواندن)
و) کاهش وحذف رفتارنامطلوب
- اجراي روش تغيير
نظريه هاواصول زيربنايي تغييررفتار
نظريه شرطي سازي پاسخگر پيش ازشرطي شدن
UCS UCR
ترشح بزاق غذا
s r
پاسخ زنگ
ضمن شرطي شدن
r s
UCS UCR
غذا ترشح بزاق
پس ازشرطي شدن
CS CR
صدا ترشح بزاق
شرطي سازي – خاموشي- بازگشت خودبه خودي- شرطي سطح بالا-تعميم- تميز( سيف، 1379).
نظريه شرطي سازي کنشگر
( همان منبع). تقويت- تقويت کننده - برنامه هاي تقويتي(فاصله اي – نسبي)
فنون مبتني برشرطي پاسخگروتقابلي
- خاموشي تدريجي(محرک اضطراب زابه صورت ضعيف معرفي ميشودتافردتحمل کند)
- غرقه سازي (ايجادخاموشي بااجبار)
- غرقه سازي واقعي (درمان هراس ووسواس )
- غرقه سازي خيالي يا تجسمي(برخوردذهني باپديده)
فنون مبتني برشرطي سازي تقابلي
(جانشيني يک رفتارمغايربه جاي رفتارناسازگار وآماج)
*حساسيت زدايي منظم (مغايرترس، آرميدگي است).باتفکرفردرابه موقعيت اضطراب زا نزديک کردن ورفتارآرام بودن را آموزش دادن.
الف- تعيين سلسله مراتب اضطراب
ب-آموزش آرميدگي
ج-حساسيت زدايي:تجسم چند ثانيه رويداد وبرگشت به حال عادي تا آخر.
- حساسيت زدايي واقعي (مثل خاموشي تدريجي).
فنون مبتني برشرطي بيزاري آور
درمان الکل
سيگار
پرخوري
انحراف جنسي
.محرک آزاردهنده به همراه رفتارمي آيدولذت رابه دردو...تبديل مي کند.
فنون مبتني برشرطي کنشگر
- روش تقويت مثبت
(نخستين،شرطي،تعميم يافته،اجتماعي،معاوضه اي ،فعاليتي ،قابل دستکاري)
در تقويت ها فوريت، مقدار، تازگي بايد مورد توجه باشد.( همان منبع).
روش تقويت منفي
قرارداد رفتاري(درقبال رفتارAچه تقويت دريافت دارد=انتظار-پاسخ دهي)
قرارداد رفتاري مدرکي کتبي ودربرگيرنده اطلاعات زيراست:
تعيين رفتارهدف
- اينکه رفتارهدف چگونه اندازه گيري خواهد شد.
- تعيين زماني که رفتاربايد اجراشود.
- تعيين شرط تقويت يا تنبيه.
- تعيين فردي که شرط رااجرا خواهدکرد.
کاربرد قرارداد رفتاري
- ارتقا ي عملکرد آموزشي درکودکان ونوجوانان ودانشجويان.
- آموزش به والدين درمورد فرزندان خوددر مقطع ابتدايي.
- زوج درماني (ميلتن برگر،1997 ترجمه فتحي آشتياني، 1387).
روشهاي ايجادرفتارتازه
- شکل دهي: يک رفتارشبيه به هدف به تدريج کامل ميشودتابه رفتارپيچيده تبديل شودباکمک تقويت تفکيکي(رفتاردرراستاي هدف تقويت مي شود).رفتارنهايي نيز تقويت مي شود.
انتخاب رفتارنهايي- تعيين نقطه شروع- انتخاب گامهاي متوالي-انجام برنامه وارزيابي - زنجيره سازي: پيوندبين اجزاء ساده رفتاري .آموزش خوردن به کودکان.(هرحلقه تقويت مي شود).
روشهاي نگهداري وگسترش رفتارمطلوب (زمان-تعداد)
برنامه تقويتي نسبي ثابت
بعداز تقويت. - مقاومت دربرابرخاموشي، نرخ پاسخ بالاهمراه بامکث
برنامه تقويتي نسبي متغير
- مقاومت دربرابرخاموشي،نرخ پاسخ بالابدون مکث بعدازتقويت.
برنامه تقويتي فاصله اي ثابت
- مقاومت متوسط دربرابرخاموشي،نرخ پاسخ به تدريج بالامي رودهمراه بامکث بعدازتقويت.
نظرات شما عزیزان:
